Tái thiết tư duy quy hoạch: Đồng Nai bước vào giai đoạn lập quy hoạch tích hợp lớn nhất từ trước đến nay

Đồng Nai đang bước vào giai đoạn lập quy hoạch tích hợp lớn nhất từ trước đến nay, khi 15 cơ quan trục và 95 đơn vị hành chính cùng vận hành trên một hệ dữ liệu chung. Quyết định mới đây của tỉnh đã mở ra hướng tiếp cận mới: tháo gỡ điểm nghẽn đất đai, chuẩn hóa dữ liệu, định hình không gian phát triển gắn với sân bay Long Thành và tầm nhìn 2050.   

Sau mốc 1/7/2025, thời điểm Đồng Nai và Bình Phước thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính, tỉnh đứng trước yêu cầu tái kiến tạo toàn bộ cấu trúc phát triển. Không chỉ tổ chức lại bộ máy, Đồng Nai phải rà soát từ không gian kinh tế, hành lang đô thị, quỹ đất, nguồn lực, cho đến các khu chức năng mới xoay quanh Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Tất cả hợp lại thành một nhiệm vụ trung tâm: xây dựng Quy hoạch tỉnh Đồng Nai thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050. Đây không chỉ là bước triển khai kỹ thuật của Luật Quy hoạch, mà còn là cơ hội để định hình một tư duy phát triển mới, dài hơi và có khả năng dẫn dắt cả ba thập kỷ tới.

Việc UBND tỉnh ban hành Quyết định 2700/QĐ-UBND ngày 14/11/2025 chính là dấu mốc khởi động chính thức. Lần đầu tiên, toàn bộ khối cơ quan được xác định là “trục lõi” của quy hoạch gồm 15 sở, ngành và lực lượng chủ chốt được huy động cùng lúc: Sở Nội vụ; Sở Dân tộc và Tôn giáo; Sở Tài chính; Sở Công Thương; Sở Xây dựng; Sở Nông nghiệp và Môi trường; Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Sở Khoa học và Công nghệ; Sở Giáo dục và Đào tạo; Sở Y tế; Ban Quản lý các khu công nghiệp và khu kinh tế; Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh; Công an tỉnh; cơ quan Thống kê tỉnh; và hệ thống UBND cấp xã gồm 95 đơn vị hành chính sau sắp xếp. Đây là cấu trúc được lựa chọn có chủ ý, bởi mỗi đơn vị nắm giữ một phần dữ liệu và một lát cắt quan trọng trong cấu phần quy hoạch tích hợp.

Quy hoạch tích hợp: Tư duy mới cho một Đồng Nai mới

Luật Quy hoạch đặt ra yêu cầu mang tính thay đổi căn bản: mọi quy hoạch ngành, lĩnh vực, đất đai đều phải hội tụ vào một bản quy hoạch tỉnh duy nhất. Với Đồng Nai, một cực tăng trưởng đang phát triển mạnh, sở hữu cảng hàng không quốc tế Long Thành và hệ thống công nghiệp lớn, nhiệm vụ tích hợp này đòi hỏi thay đổi từ phương pháp đến thói quen vận hành. Quy hoạch không còn là bản ghép rời rạc của từng ngành, mà là một chỉnh thể, nơi mọi yếu tố phải ăn khớp về không gian, nguồn lực và mục tiêu.

Cũng vì vậy, Quyết định 2700 không mang tính liệt kê hình thức. Việc xác định 15 đơn vị “trục” cho thấy Đồng Nai lựa chọn tập trung vào những đầu mối nắm giữ dữ liệu thật, từ bản đồ đất đai, dân cư, khí hậu, môi trường, hạ tầng, hệ thống đô thị – công nghiệp, cho đến các yếu tố an ninh – quốc phòng và văn hóa – xã hội. Những đơn vị này không làm quy hoạch theo cách cũ, mà phải đối thoại với nhau qua hệ thống dữ liệu số, cập nhật hiện trạng liên tục, và thống nhất các phương án phát triển ngành phù hợp với một không gian chung của toàn tỉnh.

Đây chính là điểm mở đầu của “tư duy quy hoạch mới”: lấy tích hợp làm trục, lấy dữ liệu làm nền, lấy liên kết vùng làm phương pháp. Khi các mảnh ghép không còn đứng riêng, nguy cơ chồng chéo, xung đột, quy hoạch treo giảm mạnh, và không gian phát triển Đồng Nai được vẽ lại trên bản đồ với cấu trúc rõ ràng, hiện đại và logic hơn.

Tháo gỡ điểm nghẽn đất đai: yêu cầu then chốt

Quy hoạch tỉnh không thể triển khai trong tình trạng bộ máy cơ sở phải “đứng chờ cập nhật”. Vì vậy, song song với lập quy hoạch, UBND tỉnh đã ban hành Công văn 9512/UBND-KTN nhằm kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn đang phát sinh tại hiện trường. Đây là văn bản cụ thể hóa Nghị quyết 66.3/2025/NĐ-CP của Chính phủ, cho phép xử lý linh hoạt các dự án nằm trong giai đoạn quy hoạch sử dụng đất quốc gia chưa điều chỉnh.

Tinh thần lớn nhất của công văn là bảo đảm tiến độ cho đời sống dân sinh và hoạt động phát triển kinh tế. 95 xã, phường được yêu cầu rà soát toàn bộ nhu cầu đất đai của địa bàn mình, cập nhật hiện trạng vào hệ thống dữ liệu, và tạm thời áp dụng mức 95% chỉ tiêu sử dụng đất để xử lý hồ sơ. Điều này giúp hàng nghìn trường hợp không còn bị treo, đồng thời phản ánh đúng nhu cầu thực tế để tích hợp vào bản quy hoạch sắp tới. Mọi vướng mắc đều được yêu cầu báo cáo thẳng về Sở Nông nghiệp và Môi trường nhằm đảm bảo chuỗi dữ liệu không bị đứt đoạn.

Cùng thời điểm đó, Công văn 5715 của Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị điều chỉnh các chỉ tiêu sử dụng đất đến năm 2030, bảo đảm phù hợp với mô hình phát triển mới của tỉnh. Việc này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh Đồng Nai phải bố trí lại quỹ đất cho công nghiệp – logistics – đô thị – năng lượng, đồng thời bảo vệ các vùng nông nghiệp công nghệ cao và hành lang sinh thái quan trọng. Sự phối hợp giữa hai văn bản trên tạo thành “đường dẫn pháp lý” giúp việc lập quy hoạch không bị tắc nghẽn bởi những điểm nghẽn thực địa.

Quy mô quy hoạch lớn nhất lịch sử Đồng Nai

Điều làm nên sự khác biệt của lần lập quy hoạch này không chỉ nằm ở phương pháp tích hợp, mà còn ở quy mô: đây là lần đầu tiên Đồng Nai huy động cả hệ thống từ cấp tỉnh đến cấp xã trên cùng một nền dữ liệu. Không gian quy hoạch phải tương thích với Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ, hài hòa với Quy hoạch của Bình Phước trước sắp xếp, và đặc biệt là đồng bộ với hệ sinh thái phát triển xoay quanh cảng hàng không quốc tế Long Thành – trung tâm logistics mới của quốc gia.

Mỗi nhóm lĩnh vực đều mang trọng trách riêng. Sở Xây dựng và Sở Công Thương định hình lại không gian đô thị – công nghiệp; Sở Tài chính xây dựng phương án tổng hợp về nguồn lực; Sở Nông nghiệp và Môi trường rà soát đất đai và môi trường; Ban Quản lý Khu công nghiệp – Khu kinh tế đề xuất mở rộng, chuyển đổi hoặc hình thành các khu chức năng mới; ngành Giáo dục và Y tế dự báo nhu cầu xã hội đến 2050; Công an và Quân sự tỉnh xác định các hành lang an ninh – quốc phòng; hệ thống 95 xã phường cung cấp dữ liệu gốc để bảo đảm mọi phương án được xây dựng trên hiện trạng thật, số liệu thật.

Sự đồng bộ dữ liệu là điểm mấu chốt. Quyết định 2700 yêu cầu toàn bộ thông tin phải được chuẩn hóa trên bản đồ số, tạo ra một hệ quy chiếu chung, tránh tình trạng mỗi ngành một bộ bản đồ, mỗi huyện một kiểu số liệu. Đây là điều kiện cần để lập được một bản quy hoạch có giá trị thực chất và lâu dài.

Giai đoạn vàng 2025-2026: nền móng cho tầm nhìn 2050

Từ nay đến hết năm 2026 sẽ là giai đoạn bản lề. Tỉnh yêu cầu các cơ quan phải hoàn thành đánh giá giai đoạn 2021-2025, đề xuất phương án phát triển ngành, cập nhật chỉ tiêu đất đai, hoàn thiện các lớp bản đồ và thống nhất danh mục dự án ưu tiên. Mỗi con số, mỗi bản đồ, mỗi dự báo đều mang ý nghĩa quyết định, bởi quy hoạch không chỉ phục vụ một nhiệm kỳ, mà là tầm nhìn ba thập kỷ.

Đây cũng là thời điểm đòi hỏi kỷ luật và tính liêm chính trong dữ liệu. Một bản quy hoạch tốt chỉ có thể được xây dựng khi số liệu phản ánh đúng hiện trạng và tiềm năng của địa phương.

Quy hoạch tỉnh mới của Đồng Nai không phải là bản thuyết minh thuần kỹ thuật, mà là “bản thiết kế tương lai”, nơi tỉnh xác định lại động lực tăng trưởng, trật tự không gian, mô hình phát triển đô thị – công nghiệp – logistics, và mức độ gắn kết với vùng Đông Nam Bộ. Nó đặt ra cách tiếp cận phát triển mới: đa trung tâm, hạ tầng đồng bộ, phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường, mở rộng dư địa cho công nghệ, dịch vụ và nguồn nhân lực chất lượng cao.

Khi 15 cơ quan trục cùng vận hành trên một nền dữ liệu chung, Đồng Nai thực sự đang bước vào giai đoạn lập quy hoạch tích hợp lớn nhất từ trước đến nay. Không chỉ lập quy hoạch; tỉnh đang tái thiết tư duy phát triển và đặt nền móng cho một Đồng Nai vững vàng, hiện đại, giàu sức cạnh tranh trong giai đoạn 2030–2050.

Nguồn bài viết:

https://kinhte24h.net.vn/tai-thiet-tu-duy-quy-hoach-dong-nai-buoc-vao-giai-doan-lap-quy-hoach-tich-hop-lon-nhat-tu-truoc-den-nay-a1601.html